دست خط بد پزشکان، در کنار خطای پزشکی، هرساله جون هزاران تن رو در ایران و اقصی نقاط جهان میگیره. با این حال، خدمت جامعه پزشکی به سلامت و بهداشت جهانی اون قدر با ارزش و والا هستش که این خطاهای کوچیک نمی تونه اون خدمت بزرگ رو تحت تاثیر بذاره. اما وقتی پای جون آدما در میان باشه، فوت کردن یه مریض هم به دلیل اشتباهات کادر درمانی، خیلی زیاده و نیاز به آسیب شناسی و بررسی همه جانبه داره.
دست خط پزشکان رو میشه یکی از چالشای اساسی پیش روی صنعت بهداشت و سلامت جهان دونست. نه فقط در ایران، بلکه در خیلی از کشورای جهان، داروخانه ها و آزمایشگاها و کلینیکای ارائه دهنده خدمات سلامت به بیماران، از دست خط بد و غیر قابل خوندن بعضی از پزشکان شاکی هستن و بیان نگرانی میکنن. دست خط بد دکتر، دلیل تفسیر اشتباه نسخه نوشته شده می شه و داروی اشتباه به مریض اهدا می شه.
خوردن داروی اشتباه، مساوی با مرگ نیس اما میتونه روند درمان رو از جا در آورد و مشکلات جانبی سختی رو بر بدن ضعیف تحمیل کنه.
قربانیان دست خط بد پزشکان قابل تامله. چند روز پیش، نایب رییس انجمن داروسازان ایران اعلام کرد که هرساله حدود ۴۵ هزار نفر از هموطنان، قربونی دست خط بد پزشکان شده و داروی اشتباهی به اونا داده می شه که بدیش اینه ۳ هزار نفر هم جون خود رو از دست میدن.
این زنگ خطری واسه صنعت بهداشت و سلامت ایرانه که بخشی از جامعه بیماران به دلیل اشتباهات مکاتباتی در بخش بهداشت و ضعف سیستمای اتوماسیون، قربونی بی فکری و دست دست کردن بخشای بالادستی جامعه پزشکی کشور می شن.
داروها در عین آرامش درد و بهبود مریضی، با عوارضی همراه هستن که می‌تونن مشکلات جدی واسه بیماران بسازن و حتی اونا رو به کام مرگ بکشونن. فقط در ایران هرساله ۳۰۰۰ نفر به دلیل خطاها و مشکلات دارویی می‌میرن. در جعبه هر دارو – شامل قرص، شربت، آمپول یا پماد – برگه راهنمایی شامل اطلاعاتی در مورد دوز تجویز شده، منع مصرف و مشکلات جانبی احتمالی هست.
بیماران قبل از مصرف دارو حتما این برگه رو مطالعه کرده و درصورت بروز مشکلات جانبی، این مسأله رو با دکتر معالج در میان بذارن.
مسمویتا با دستخطای بد!
با این حال، یسنا به‌منش، دبیر ستاد مرکزی و مرکز ملی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو هم سال گذشته و همزمان با هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها تأکید کرده بود که آمار بالای مصرف داروها در جامعه از یه‌سو احتمال بروز تداخلات دارویی رو بالا میبره و از طرف دیگه، اشتباهاتی که ضمن تجویز و مصرف دارو به صورت ناخواسته ارتکاب می‌یابد، ممکنه مریض رو به سمت مصرف مقادیر بالاتر از دوز درمانی و بدیش اینه مشکلات به وجود اومده به وسیله مسمومیت با داروها بفرسته. کلا مسمومیت با دارو خیلی منتهی به مرگ نمی‌‌شه و از هر ۱۰۰ مرگی که به دلیل مسمومیت رخ می‌دهد، ۱۴ مورد مسمومیت دارویی است.
دکتر کیا شیوادی، متخصص زنان و زایمان بیمارستان دبی قبلا به ایسنا گفته بود که یکی از دلایل دستخط بد پزشکان، امر تمرکز کامل دکتر به ارائه راه حل درمان بیماره و فقط دکتر هنگام نوشتن نسخه کم‌ترین توجه رو معطوف به روش نوشتن می‌کنه. واسه بیشتر افراد حتی شناختن یه حرف در نسخه دکتر کار خیلی سخته، اما حالا خوبیش اینه داروسازها با آموختن مهارت خوندن خط پزشکان یکی از سخت‌ترین کارای جهان رو انجام میدن.
یکی از دلیلای بروز خطا در بخش دارودرمانی به وجود اومده به وسیله خط بد پزشکانه که به عوامل و دلایل جور واجور برمیگرده و هیچ منبع اطلاعاتی و ساختار رهگیری جداگونه و مشخصی واسه پیگیری خطاهای به وجود اومده به وسیله خط بد نسخه‌ها پیش‌بینی نشده.
خلاصه نویسی داروها
روش‌های جور واجور خلاصه‌نویسی نام داروها یکی از عوامل بروز خطا در نسخه‌خوانی‌هاست. هم اینکه علاقه بعضی بیماران به خوددرمانی و کم و زیاد کردن داروها هم دلیل میشه پزشکان به گونه‌ای دارو رو در نسخه درج کنن که امکان اضافه و کم کردن اون از طرف بیماران وجود نداشته باشه. تحقیق یا مطالعه دانشگاهی و گسترده که به شکل علمی این خطاها رو رصد کنه به خاص از بیماران سرپایی مراجعه‌کننده به داروخونه‌ها و هم اینکه بیماران بستری در بیمارستان‌ها و در ایستگاه‌های پرستاری بیمارستان‌ها وجود نداره.
آمار این خطاها در داروخونه‌ها و ایستگاه‌های پرستاری بر مبنای گزارش‌های رسیده مهمه و در این لازمه که یه برنامه ریشه‌ای در نظر گرفته شه.
اون به فارس گفت: بر مبنای مقاله ارائه شده در اولین کنگره بین‌المللی حاکمیت بالینی و ایمنی بدخطی و ناخوانا بودن خط پزشکان از ۴۹درصد موارد شایع‌ترین دلیل خطاهای دارویی پرستاران عنوان شده.
مخفف نویسی پزشکان پوست و مو!
مخفف‌نویسی بعضی پزشکان هم دردسر دیگه داروخانه ها هستش.
الان این موضوع بسیار باب شده و بیشتر پزشکان پوست و مو نسخ رمزی می‌نویسند تا جز داروخونه مربوطه داروخونه‌های دیگه متوجه اسم دارو نشن. از طرفی، بعضی پزشکان هم سختشونه اسامی داروها رو کامل بنویسن. از این‌رو به مخفف‌نویسی رو می‌بیارن.
یه دکتر داروساز میگه بعضی مخفف‌نویسی‌ها عرفه و همه داروخونه‌ها از اون باخبر هستن. مثلا پزشکان داروی Methotrexate رو MTX می‌نویسند اما خیلی از مخفف‌نویسی‌ها عرف نیس و در واقع رمزی بین پزشکان و داروخونه‌هاست. مثلا داروخونه‌ها به دلیل بدخط بودن نسخه، داروی Digoxin رو به جای داروی Digestive به مریض میدن؛ در حالی که داروی Digoxin داروی خطرناک قلبه که اگه مریض اونو زیاد مصرف کنه احتمال مرگ هست.
حتی تازگیا مرگ یکی از بیماران رو از این روش در داروخونه تماشاگر بودم.
با امید به اینکه وزارت بهداشت در عصر فناوری اطلاعات، همونطور که واسه تغییر رژیم برگشت به پزشکان و پیشرفت بیمه فعالیت داره، واسه فناورانه کردن سیستم بهداشت و سلامت کشور بیشتر از قبل تلاش کنه.
