بهترین مجموعه اصطلاحات کوچه بازاری مردم ایران قسمت 299

در دست-آماده-حاضر

 

بز بگیر-کسی که همیشه به دنبال جنس ارزان یا معاملات پر سود است

دخیل-پناه برده-توسل جسته به
به کوچه ی علی چپ زدن خود-خود را به آن راه زدن-خود را به نادانی

خُرخُرو-آن که در خواب بسیار خرناس می کشد

دوا گُلی-دوا قرمز-پرمنگنات
بی کتاب-بی پیر-کار دشوار-بی دین-کافر
 

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

 

در رفتن از جا-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن
 

آبدار(سخت، شدید، سنگین)

داش-لوطی-مشدی

زلف پاشنه نخواب-کنایه از مویی که از نیمه ی پشت بریده و سر آن رو به بالا باشد

دل گُنده-سهل انگار

حاجیت-بنده

 

زدن به سیم آخر-آخرین چاره را به کار بردن حتا اگر به ضرر باشد-خود را به لاقیدی زدن و به عاقبت کار نیاندیشیدن

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

خوردنی-غذا-قابل خوردن
آبجی خاک‌انداز-زن فضول و خبرچین

رو شور-سفیداب
پِتِه-گرفتن زبان-لکنت

چروک انداختن-چین انداختن

به روی کسی نیاوردن-از طرح موضوعی خودداری کردن-به سکوت برگزار کردن

آتش کردن (گشودن)(شلیک کردن)
اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

خاله وارَس-آدم فضول

رای دیدن-در داوری بی طرف نبودن و ملاحظه ی یکی از طرفین را کردن

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

 

خُردمُرد شدن-ریزه ریزه شدن

آمد داشتن(فرخنده و میمون بودن)

پاگیر کسی شدن-ناخواسته رنجی به کسی رسیدن

دُوال پا-آدم سمج

آب باریکه-درآمد اندک اما مرتب

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

چراغانی کردن-جشن گرفتن

از جایی آب خوردن-ناشی از چیزی بودن

اسیر خاک(مرده، تن‌پرور)

بی عرضه-بی لیاقت-بی مصرف

از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن(در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند)

اجل‌برگشته-کسی که مرگ به‌سراغش آمده

آفتابه گرفتن(آفتابه برداشتن)

خیره-بی شرم-پر رو

این هلو این هم گلو-مثل آب خوردن-انجام این کار بسیار آسان است

 

به جان آمدن-به ستوه آوردن-به تنگ آوردن

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

داریه نم کن-کسی که پوست داریه را نم می زند تا نیکو بنوازد-چاپلوس

دوبله-دو برابر-دوبلاژ

دروازه بان-محافظ دروازه در فوتبال-گلز

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

دوری-ظرف غذاخوری پهن

دست بالا کردن-پیش قدم شدن-آستین بالا زدن

خرده بُرده-مشکل-اختلاف

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

جاصابونی-ظرفی که صابون را در آن می گذارند

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

 

خون گرفته-آن که قتلی کرده و نگرانی آن او را از حال عادی خارج کرده است

آفتابی کردن(پدیدار کردن)

چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو

خبرکش-سخن چین

حرف پهلودار-سخن کنایه آمیز

بای بسم الله-اول کاری-آغاز چیزی
امروزه روز-این روزها-در این دوره و زمانه

خون کسی را به جوش آوردن-کسی را بسیار خشمگین ساختن
زبان در قفا-زبان پس قفا

 

پیسی-بد رفتاری-آزار

دار و دیزی-لوازم اندک و ناچیز و ارزان خانه

دست کسی رو شدن-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن
دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

 

 

توی آش کسی آب سرد ریختن-عیش کسی را کور کردن-بساط کسی را به هم زدن
از کسی رودست خوردن-از کسی فریب خوردن

خوشوقت شدن-شاد شدن-راضی شدن

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی

پدر کشتگی-دشمنی شدید-کینه

حرامزاده-فرزند نامشروع-آدم بسیار زرنگ و مکار

 
جیب خالی پز عالی-کسی که در عین تهی دستی افاده دارد و خودش را با ظاهرسازی بگیرد

دور برد-دارای برد زیاد

آدم(نوکر، امردی که بچه‌بازان نزد خود نگاه می‌دارند و مخارجش را می‌پردازند)

 
دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن

اوت بودن-بی‌خبر بودن-از مرحله پرت بودن

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

چتولی نشستن-جمع و جور نشستن

حسرت به دل-آن که دیری است آرزوی چیزی را دارد

 

پشت پا زدن به چیزی-چشم پوشی کردن از چیزی

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

از آب گل آلود ماهی گرفتن(از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن)

 
تعطیل بردار-تعطیل شدنی

چروک خوردن-نگا. چروک افتادن
روبند شدن-با رودربایستی ناگزیر به انجام کاری شدن

خر خود را راندن-تنها به فکر خود بودن-به کار خود ادامه دادن

 

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

دهن کجی کردن-ادا و شکلک در آوردن برای مسخره کردن-بی اعتنایی کردن

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

جوغ-جوی آب

خون کسی را کثیف کردن-کسی را بسیار عصبانی کردن

بی چک و چانه-بی گفت و شنود-بی کم و کاست

از چشم کسی دیدن-کسی را مسئول چیزی دانستن

پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت

ابرو تابیدن(گره بر ابرو افکندن)

راه خود را کشیدن و رفتن-بی هیچ مقاومت و اعتراضی جایی را ترک کردن

پیسی-بد رفتاری-آزار

دومندش-دوم از آن

چس نفسی-پر حرفی-روده درازی

چشم دوختن-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

دشت-فروش اول کاسب-نخستین پول دریافتی کاسب

دلقک-شخص مسخره

دست کسی افتادن-گیر کسی افتادن

بانی خیر-نیکوکار-کسی که اثر خیر از خود بجا گذاشته است

پس بودن-عقب افتادن از دیگران

 

 
دور از شما ب-لانسبت

 

بلبل زبانی کردن-شیرین زبانی کردن-حاضر جوابی کردن-پرحرفی کردن
 

 

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت(ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست)
چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

 

روی کسی را به زمین انداختن-درخواست کسی را رد کردن

آهوی مانده گرفتن(بی‌انصافی کردن، عاجزکشی کردن)

خوش لباس-نگا. خوش پوش

 

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

حمال باشی-به تخقیر به آدم ناشی و بی عرضه می گویند

چاپ خوردن-به چاپ رسیدن

آخرین تحویل-قیامت

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن
چاله سیلابی-نگا. چاله خر کشی
دُم سیاه-نوع مرغوب برنج گیلان-کبوتری که دم سیاه دارد

دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

 

راپرتچی-گزارش دهنده

دق کردن-از غصه مردن

بی پایه-دروغ-پوچ

 

در تنور چوبی نان پختن-خیال خام در سر داشتن-کار ناشدنی انجام دادن

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده
عینک ذره بینی بسیار قوی
چَک-سیلی-کشید

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

چهار پادار-کسی که حیوانات باربر دارد و با آن ها کار می کند

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

 

البرز(بلندقامت، دلیر)

دود چراغ-کشیدن شیره

چاره-درمان

خر کسی از کرگی دم نداشتن-از حق خود گذشتن-از حرف خود برگشتن

بابا-پدر-شخص-در خطاب به هر کسی : برو بابا

از خشت افتادن-بدنیا آمدن

پیر ِ کفتار-زن سالخورده ی بد اخلاق

دُم دار-پر رو-وقیح-دریده
رنگ نداشتن حنای کسی-اعتباری نداشتن حرف یا عمل کسی

چرکوندی-لکه دار کثیف
چشم و ابرو-زیبایی چهره

چاق شدن-بهبود یافتن-درمان شدن

دوز و کلک-توطئه-مقدمات طرح کاری نامشروع

 

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن

حرام و حرس-ریخت و پاش

تِلِک و تُلُک-کار مختصر و محقری داشتن

پشت و روی یک سکه-دو چیز به ظاهر متفاوت ولی در واقع مانند هم

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن-با دشمنی که دفع آن نمی‌توان-مدارا کردن
پشت دستی-ضربه ای به عنوان تنبیه به پشت دست بچه

داریه نم کن-کسی که پوست داریه را نم می زند تا نیکو بنوازد-چاپلوس
خانه ی خاله-جای راحت و خودمانی-ملک شخصی
جل و پلاس کسی را بیرون ریختن-کسی را از جایی بیرون کردن
پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

 

خوش پوش-شیک پوش-آن که همواره لباس تمیز و برازنده می پوشد

خر با تشدید-بسیار احمق-الاغ تمام عیار

زحمت را کم کردن-رفع مزاحمت کردن

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

خشکه پلو-کته

دو شکمه-آن که در بازی به جای دو نفر بازی می کند

خوش تراش-خوش اندام-خوش قد و بالا

چشم و چار کسی را درآوردن-بک کسی کینه ورزیدن
ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)
آمادگی و شوق بسیار برای کاری داشتن
تاق و توق-آواز بر هم خوردن دو چیز

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

از غورگی مویز شدن-مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن

خایه دستمال کردن-چاپلوسی کردن-منت کشیدن

دُم در آوردن-گستاخ شدن-پر رو شدن-جرات یافتن
از شیر گرفتن(به دوره‌ی نوزادی پایان دادن)
رضا شدن-راضی شدن

خر کریم را نعل کردن-رشوه دادن-راضی کردن

آینه‌ی بخت(آینه‌ای که داماد همراه شمعدان برای عروس می‌فرستد)

دارایی-ثروت-وزارت خانه ای که امور مالی کشور در آن رسیدگی و برنامه ریزی می شود

روز بد نبینی-امیدوارم به سرت نیاید

 
چله دار-کسی که در روز چهلم مرگ عزیزی عزاداری کند

زردمبو-آدم ضعیف و کم خون-دارای رنگ و روی زرد

ژورنال-مجله ی ویژه ی چیزی

چانه کردن-تقسیم کردن خمیر نان به گلوله های مساوی

آوار شدن سر کسی(بی‌خبر نزد کسی در آمدن)

 

دخل-موجودی صندوق-صندوق مغازه-برداشت

در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن

خیسیده-چیزی که آب در آن نفوذ کرده است

ادرار کوچک-شاش

آستین بالا زدن-آماده شدن-به کاری برخاستن-پا پیش گذاشتن

دهل کسی را زدن-کسی را از کار برکنار کردن

بفهمی نفهمی-مختصر-کم-نامحسوس-تااندازه ای

بی امان-پیگیر-دائم-پیوسته

 

خوش خوشان کسی شدن-بسیار لذت بردن

این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

 
خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع
کار شگفت‌انگیز کردن
پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

دو هوا شدن-بیمار شدن به دلیل تغییر هوا

انگشت‌نگاری-ثبت کردن اثر خطوط روی انگشتان برای شناسایی در آینده

بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی

پات-بی آبرو-بی تربیت

 

اسرار مگو-حرف‌های ناگفتنی

پدر سوختگی-بد سرشتی-زرنگی-رندی

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن

باک کسی نبودن-اهمیتی ندادن-اعتنایی نداشتن

جیر و ویر راه انداختن-داد و فریاد راه انداختن

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

حرف را خوردن-ناگهان سخن را بریدن و خاموش شدن

دور گرفتن-به چرخش افتادن-پشت سرهم سخن گرفتن

بد ادا-بد اطوار-بد گوشت-کسی که در بهانه جویی افراط می کند و به انجام تشریفات علاقه دارد

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

پر اشتها-کسی که متمایل به خوردن زیاد است

حرز جواد با خود کردن-همیشه با خود داشتن

اوراق شدن(از هم پاشیدن، از کار افتادن)

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

 

با ریسمان کسی به چاه رفتن-با اعتماد به کسی به کاری دست زدن

از خواب پریدن(بیدارشدن ناگهانی از خواب)

ذوق زده-بسیار خوش حال

با کسی ندار شدن-با کسی خودمانی

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

پهلو فنگ-نگاه داشتن تفنگ به موازات و عمود بر زمین

چشم ورقلمبیده-چشم بیرون زده
 

بهم رسیدن-به وصال هم رسیدن

پُکیدن-ترکیدن

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی

خِطَب-جزیی از جهاز شتر

 

آک‌بند-نو واستفاده‌نشده-هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده-دست اول
خط کش-وسیله ای برای زسم خط

آبِ آب(آبکی، بی‌مایه، بیرنگ)
 

به هزار زحمت-با رنج بسیار-با سختی فراوان

چوب چوبی-دیوار یا در مشبک و چوبی

آش پشت پا-آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند

حرامزاده-فرزند نامشروع-آدم بسیار زرنگ و مکار

تیر به تاریکی انداختن-بدون تامل اقدام به کاری کردن

دهن کجی کردن-ادا و شکلک در آوردن برای مسخره کردن-بی اعتنایی کردن

خوش مسلک-خوش روش-نیکو طریقت
آتشِ بسته(طلا)
خداحافظی کردن-به درود گفتن

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو

خونی-قاتل-دشمن سخت-مخالف شدید

تنبل خان-تن پرور

خرج اتینا کردن-پولی به مصارف بی هوده رساندن

پیش غذا-آن چه پیش از غذای اصلی می خورند

دود دادن سبیل کسی-ادب کردن-تنبیه کردن-شکست دادن

زهرمار کردن غذا-مانع از خوردن با لذت شدن

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

دسته دیزی-قوم و خویش دور

پیر کسی در آمدن-سخت اذیت شدن- پدر کسی در آمدن

 

چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

به چشم-اطاعت می شود

باربند-جای نهادن و بستن بار

انداختنی(جنس نامرغوب)

این هلو این هم گلو(مثل آب خوردن، انجام این کار بسیار آسان است)

صدایی برای نهیب زدن و راندن سگ

چرک کردن-عفونت کردن زخم

 

 

اُمُل-عقب‌افتاده-قدیمی

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

ترکمون زدن یا کردن-دست به آب رساندن-ناشیانه کاری را انجام دادن-زاییدن

ترشی انداختن-ترشی درست کردن-بی استفاده گذاشتن و به کسی ندادن چیزی
به مشروطه ی خود رسیدن-به هدف خود دست یافتن

ترگل ورگل-خوش سر و وضع-تر و تمیز
زیر بال کسی را گرفتن-به کسی کمک کردن
افندی پیزی-به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو-پهلوان پنبه

چهار چوب-محدوده-قاب

آجیل دادن-رشوه دادن-حق و حساب دادن

پِق-صدای خنده ی ناگهانی

پیشکار-رییس دارایی شهر یا استان

چقال-مهمل بقال

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی

تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

پای کسی نشستن-در انتظار وصل کسی بودن

چوروک خوردن-چین برداشتن
چهار خانه-شطرنجی-خشت خشتی
دست کسی رو شدن-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن
انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

تازه عروس-دختری که تازه ازدواج کرده است

آفتابه برداشتن-دست به آب رساندن-پابرهنه وسط حرف کسی دویدن

استخوان‌بزرگ-شخص دارای اصل و نسب
از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

تردستی-مهارت-شعبده بازی

درز گرفته-کوتاه کرده

در دار-دارای سرپوش

اشکال‌تراشی-ایرادگیری-گره در کار اندازی
احوال گرفتن(جویای حال شدن)
پیزر-پوشال های نازکی که برای نشکستن ظروف شیشه ای میان آن ها می گذارند
تند و تیز- تند تیز
از کاسه درآمده-بیرون‌زده-ورقلمبیده
آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

آوار شدن سر کسی(بی‌خبر نزد کسی در آمدن)
آب شدن-شرمنده شدن-رفتن آبرو-به فروش رفتن کالا
آلاف و الوف(مال و ثروت، جاه و مقام)

زار زدن لباس به تن-ناجور و نامناسب بودن لباس

 

زندگی-مال-وسایل کار و خانه

تو سری خورده-آدم خوار و حقیر

جهیز-اسباب خانه و زندگی که عروس به خانه ی شوهر می برد

خوش حرکت-خوش رفتار-طناز

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن(حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن)

تُک زبانی حرف زدن-لکنت داشتن-گرفتگی زبان داشتن
آب شدن(شرمنده شدن، رفتن آبرو، به فروش رفتن کالا)

الدرم بلدرم کردن(بد و بیراه گفتن، ناسزا گفتن)

چاروادارکُش-جنس تقلبی-چیز بد

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

بیرون زدن-ناگهان از جایی بیرون رفتن

اُق زدن-بالا آوردن

دماغ-حال و حوصله-رغبت-علاقه-کبر و خودپسندی-مُف-خلط بینی
دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه
دلِی دلِی-حاشا-انکار

 

حرز جواد با خود کردن-همیشه با خود داشتن

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)
خاله وارَس-آدم فضول
خاج کشیدن-صلیب کشیدن
آشغالی(سپور)

جوش زدن دل-نگران و مضطرب بودن-در دلهره به سر بردن

بچه ی-اهل ِ

دَمب چیزی را چسبیدن-کاری را پی گیری کزدن و ادامه دادن

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

آشنا روشنا-دوست آشنا

چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن

چار-کوتاه شده ی عدد چهار-مترادف چشم
زدن رای کسی-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

دست از جان شستن-از جان گذشتن-پروای جان نکردن

رگ زدن-بریدن شریان برای کشتن کسی

 

روبنده-نقابی سیاه رنگ برای پوشاندن چهره

روی هم گذاشتن چشم-بستن چشم-خوابیدن-گذشت کردن-صرف نظر کردن